хөл бөмбөг
хөл бөмбөгийн үүсэл
Хөл бөмбөг анх үүссэн цаг хугацаа, газар тодорхой бус, харин орчин үеийн хөл бөмбөгтэй төстэй тоглоомыг эрт цагаас тоглож байсныг тогтоосон байна. Хөл бөмбөг анх үүссэн цаг хугацаа, газар тодорхой бус, харин орчин үеийн хөл бөмбөгтэй төстэй тоглоомыг эрт цагаас тоглож байсныг тогтоосон байна. Хөл бөмбөгийн эх орон Англи гэж тооцогддог. Тэнд 1863 онд хөл бөмбөгийн анхны холбоо зохион байгуулагдан тоглолтын анхны дүрмийг боловсруулан нийтэд хүргэсэн байна.
Олон Улсын Хөл бөмбөгийн Холбоо (РIРА) 1904 онд байгуулагдаж, 1908 онд Олимпийн тоглолтын хөтөлбөрт орсон байна. Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн 1930 оноос 4 жил тутамд нэг удаа зохиогдож ирсэн. Ази Тивийн Хөл бөмбөгийн Холбоо (АРС) 1954 онд байгуулагдаж, 1956
оноос 4 жил тутамд Тивийн аварга, 1967 онд Аварга клубүүдийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээн жил бүр зохион байгуулагдаж ирсэн байна.
Дүрэм
Тоглолтын дүрмээс Нэг баг 11 тоглогчийн бүрэлдэхүүнтэй, талбайд 11 тоглогч, 1 хаалгач тоглоно. Хөлбөмбөгчдийг тоглох үүргээр нь хаалгач, довтлогч, хагас хамгаалагч, хамгаалагч гэж ангилна. Нэг тоглолт 45 минутаар 2 үе тоглоно Тоглолтыг талбайн 1, шугамын 2 шүүгч шүүн явуулна. Хасагдах системийн тоглолтын үед 2 баг тэнцвэл 15 минутаар 2 үе нэмж тоглуулна. 2 баг дахин тэнцвэл баг бүрээс 5,5 тоглогч торгуулийн цохил ( penality ) хийж ялагчийг тодруулна. Шүүгч үе бүр сэлгээ хийсэн, бэртсэн гэх мэт цагуудыг тооцон нэмэлт цаг өгнө. Тамирчдын алдааг шар хуудсаар торгоно. Дахийн алдаа гаргаж 2 дахь шар хуудас авбал улаан хуудас авбал тэр тоглогийг тоглолтоос гаргана. Нэг талбайд тухайн тэмцээний журмаас хамааран 3-5 сэлгээ хийж болно.
- Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн
(англ. FIFA World Cup) нь Олон Улсын Хөлбөмбөгийн Холбооноос зохион явуулдаг хөлбөмбөгийн эрэгтэй насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга баг шалгаруулах цомын тэмцээн юм. 1930 оноос эхлэн дайны улмаас 1942, 1946 онуудыг алгасч, дөрвөн жил тутамд зохиогдсоор ирсэн. Герман Аргентиныг ялж одоо цагийн аваргаар тодорсон.
Өнөөгийн журмаар сарын турш зохион байгуулагч оронд 32 баг аваргын төлөө өрсөлдөнө. Гол тэмцээн болохоос өмнө гурван жилийн туршид дэлхий даяар шигшээ багууд зохион байгуулагч орны шигшээгийн хамт оролцох эрхийн төлөө өрсөлддөг. ДАШТ нь дэлхийн хамгийн их үзэгчтэй спортын арга хэмжээ бөгөөд 2006 оныхыг 715.1 сая орчим хүн үзжээ.
19 тэмцээн болсноос найман баг аварга болж байв. Бразил нь бүх тэмцээнд оролцож байсан бөгөөд 5 удаа буюу хамгийн олон удаа түрүүлж байжээ. 2006 онд Герман улсад болсон тэмцээнээр Итали улс шигшээд Франц улсыг ялж 4 дэх түрүүгээ авчээ. 2010 оны ДАШТ нь 6 сарын 11-ээс 7 сарын 11 хүртэл Өмнөд Африк улсад зохиогдож, Испаний баг Голландын багийг ялж анхны түрүүгээ авсан түүхэн үйл явдал тохиосон билээ. Дараагийн тэмцээн 2014 онд Бразил улсад зохион байгуулагдана.
- тэмцээн
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
- Улсуудын амжилт
| Шигшээ | Аварга болсон тоо | Хоёрдугаар байр |
|---|---|---|
 Бразил | 5 (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) | 2 (1950, 1998) |
 Герман | 4 (1954, 1974, 1990, 2014) | 4 (1966, 1982, 1986, 2002) |
 Итали | 4 (1934, 1938, 1982, 2006) | 2 (1970, 1994) |
 Аргентин | 2 (1978, 1986) | 3 (1930, 1990, 2014) |
 Уругвай | 2 (1930, 1950) | |
 Англи | 1 (1966) | – |
 Испани | 1 (2010) | |
 Нидерланд | – | 3 (1974, 1978, 2010) |
 Чехословак | – | 2 (1934, 1962) |
 Унгар | – | 2 (1938, 1954) |
 Швед | – | 1 (1958) |
- Хөл бөмбөг цом
Comments
Post a Comment